BULAŞIK DETERJANI YAPIMI

    
   Sözümde durup diğer yaptığım projeleri anlatayım dedim :)
Normalde böyle paylaşmakla uğraşmazdım belki ama gerçekten o kadar kötü bir eğitim sistemimiz var ki kimyager olarak mezun olup hiçbir şeyden anlamıyoruz. Kullandığımız ürünlerin içindeki maddelerin ne olduğunu ne işe yaradığını bilmiyoruz. Bizim hocamız bu olayı değiştirmek istedi ve işe yaradı. Artık kendimiz sabun, deterjan, parfüm yapabiliyoruz. Birçok ürünün içindekiler kısmını okuyunca tanıdık gelen bildiğimiz malzemeler olduğunu görünce sevinir oldum :) bunları da paylaşmak hoşuma gitmeye başladı :)

                                                DETERJANLAR

   Deterjan, petrol türevlerinden elde edilen, temizleme, arıtma özelliği bulunan, toz, sıvı veya krem durumunda olabilen kimyasal maddedir. İçerisinde yüzey aktif maddeler, yoğunlaştırıcılar, dolgu malzemeleri ve diğer yardımcı maddeler bulunan deterjanlar sıvı, toz, krem, bar, granül, tablet ve benzeri şekillerde olabilir.  Deterjanlar kullanıkları yüzeyleri etkin bir şekilde temizlemeleri için yüzey aktif maddeler içerirler. Yüzey aktif maddelerin pek çoğu, molekülün bir ucunda suyu çeken (hidrofilik) ve diğer ucunda suyu iten (hidrofobik) bir grup bulundururlar.

    Kirler Nasıl Temizlenir?

  Molekülün bir  kısmında elektron fazlalığı ve bunun sonucu  olarak da kısmi negatif yük, bir kısmında ise elektron noksanlığı ve bunun sonucu olarak da kısmi pozitif yük görülen moleküllerepolar moleküller denir. Öte yandan elektron dağılımı kutuplaşma göstermeyen moleküllere polar olmayan moleküller veya kısaca apolar moleküller denir. Su polar bir çözücüdür, karbon tetraklorür (CCI₄) apolar bir çözüdür. Polar maddeler polar maddeleri, apolar maddeleri apolar maddeleri iyi çözerler. İyonik maddeler polar çözücülerde iyi çözünürler. Bu nedenle Karbon tetraklorür su içerisinde çözünmez.  Bazı çözücü molekülleri polarlık ve apolarlık özelliklerini birlikte gösterebilirler. Alkol böyle moleküllerdir. Molekülün karbon - hidrojen bağları apolar, oksijen - hidrojen ve karbon - oksijen bağları ise polar özelliktedir. Bir başka deyişle molekülün bir ucu polar özellik, öteki ucu ise apolar özellik gösterir.  Dolayısıyla  alkol çeşitleri hem polar hem de  apolar maddeler için iyi bir çözücüdür.

  Kirler özellikle yağ v.b apolar organik maddeleri içerirler. Su polar bir çözücüdür. Yukarıda bahsettiğimiz gibi benzer benzeri çözer ilkesinden hareketle su ve kirler bir biri içerisinde çözünmez. Yani su molekülleri kirin etrafını sararak, ortamdan uzaklaşıtırılması için yeterli değildir. Bunu için ortama temizleyici bir maddenin ilave edilmesi gerekmektedir. Temizleyicinin yapısında su ve sabun gibi hem polar hem de apolar kısımların olması gerekmektedir. Bu özellikteki temizleme maddesi suya eklenince hidrofobik kısım yağ molekülleri ile etkileşerek; etraflarını sarar. Hidrofilik kısım ise su molekülleri etkileşip, kirle etkileşmez. Etrafı sarılan yağ tanecikleri birbirlerinden ve yüzeyden ayrılır, su içerisinde dağılırlar. Böylelikle kir yüzeyden ayrılır ve su ile ortamdan uzaklaştırılır.

  Sabun ve Deterjan Farkı

 Sabun ve deterjan her ikisi de kirleri ortamdan uzaklaştırma özelliğine sahip olsa da, temel kimysal yapı bakımından farklılık gösterirler. Ayrıca temizleme oranları ve şartları da birbirinden farklıdır. 

  Deterjanların temizleme güçleri sabunlardan daha iyidir. Bir deterjan formülasyonu hazırlaken; ana madde yüzey aktif maddedir. Yüzey aktif madde seçimi, kirin ve kirin bulunduğu ortamın özellikleri bağlı olarak değişmektedir. Formülasyona ayrıca yüzey aktif maddenin temizleme gücünü arttıracak ilave kimyasalların da eklenmesi gerekmektedir. Bu yardımcı maddeler; yüzey aktif maddenin türüne göre değişiklik gösterebilmektedir. Deterjan formülasyonlarında yer verilmesi gereken bir diğer konu da köpüktür. Köpüğün düzenlenmesi gerekmektedir. Matik gibi köpük istenmeyen deterjanlarda köpük engelleyici kimyasalların kullanılması zorunludur. Hazırlamak istediğimiz deterjanın türüne bağlı olarak deterjanların yapısına enzim, optik ağartıcı gibi katkı maddelerinin ilave edilmesi deterjanın temizleme gücüne ve kalitesine etki eden faktörlerdir.

   
   
 İste bulaşık deterjanının içeriği :                

    LABSA (lineer alkil benzen sülfonat) : ana yüzey aktif madde
    SIVI KOSTİK : yardımcı madde
    SLES (sodyum lauret sülfat) : yüzey aktif madde
    CD : köpük arttırıcı yüzey aktif madde
    BETAİN: kıvam arttırıcı ve köpük oluşturucu
   GLİSERİN : nemlendirici
   CİTRİC ASİT : pH=5,5-6,0
   DMDMH: koruyucu
   SU : dolgu maddesi
   TUZ : kıvam arttırıcı

     Yapılışı: Tartarak bu malzemeleri karıştırıyoruz. Sadece tuz ve sitrik asidi katmıyoruz. pH ı ayarlamak için katıldığından en son ekleniyor. Katılan malzemeler iyice çözülene kadar karıştırıyoruz. İsteğe bağlı olarak renklendirmek için sabun boyası ve koku için esans katılabilir. Daha sonra kıvamı artana kadar azar azar tuz ilave edilip karıştırıyoruz. Burada dikkat edilmelidir kıvamı artmıyor diye tuzu çok koymayın aniden kıvam artıyor. Son olarak pH kağıdıyla pH ına bakılıp sitrik asidi ilave edilir. pH=5,5-6,0 olana kadar sitrik asit eklenir.

     Ve bulaşık deterjanımız kullanıma hazırdır. Güle güle kullanın :)
    

   
       !!!   NOT : Fotoğrafta görüldüğü gibi köpükler oluştu. Bunlar karıştırmaktan kaynaklanıyor ve bekledikçe köpükler gidiyor. Denenmiş ve hocalarımız tarafından beğenilmiş olduğu için kendi yaptığımız şekilde tarifi vermek istedim :) Ayrıca annem tarafından da onaylandı :)
     Bu arada malzemeleri tabi ki Eminönünden bulabilirsiniz. Zaten benim artık vazgeçilmez yerim oldu :)
    Bir sonraki proje sıvı sabun :))